زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

عمر بن بکیر نحوی





ابوحفص عمر بن بکیر نحوی (زنده در نیمه اول قرن سوم هجری)، از شاگردان فراء و نسب‌شناس، نحوی، فاضل، تاریخ‌دان و از درباریان و نزدیکان منتصر عباسی بود.


۱ - معرفی اجمالی



ابوحفص عمر بن بکیر نحوی، با عمر بن بکیر بن اعین، صحابی امام صادق (علیه‌السّلام) متفاوت است. وی از یاران و نزدیکان حسن بن سهل بود، به‌گونه‌ای که حسن مشکلات ادبی خود را از وی می‌پرسید. عمر که از شاگردان فراء بود، به وی نوشت: امیر حسن بن سهل بعضی اوقات چیزهایی از قرآن از من می‌پرسد که جوابی برای او ندارم، اگر صلاح بدانی در این زمینه کتابی تنظیم کن تا من به آن مراجعه نمایم. فراء هم آن را پذیرفت و کتاب معانی القرآن را بدین منظور تهیه کرد. نصران خراسانی دیوان کمیت اسدی را نزد عمر بن بکیر فرا گرفت. مورخان او را نسب‌شناس، نحوی، فاضل و تاریخ دان به حساب آورده‌اند. وی از درباریان و نزدیکان منتصر عباسی (خلافت ۲۴۷-۲۴۸ق) بود و نزد وی از محبت‌ها و کمک‌های حسن بن سهل نسبت به خود و ولی نعمت خواندن او، از خلیفه درخواست کرد تا ورود وی بر خلیفه آزاد باشد. منتصر نیز ضمن تمجید از قدرشناسی ابن بکیر، درخواست او را پذیرفت و گفت: هر زمان که حسن خواست وارد شود.

۲ - وفات



در خصوص سال مرگ او اختلاف جدی وجود دارد. با آنکه داستان مراوده وی با منتصر عباسی ذکر شد و علی القاعده وی باید تا زمان خلافت او زنده بوده باشد، برخی تنها به زنده بودنش پیش از سال ۲۳۶ق تصریح کرده و برخی سال وفاتش را ۲۰۰ق
[۹] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۵۴.
گفته‌اند که البته سندی برای آن ذکر نکرده‌اند.

۳ - تالیفات



آثار وی عبارت‌اند از: یوم الغول، یوم الظهر، یوم الکوفه، یوم الرمام، غزوة بنی سعد بن زید، مناة و یوم منابض.
[۱۲] اعلمی، محمدحسین، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۱۳، ص۴۳۹.
[۱۳] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱۰، ص۱۴۴۱۷.


۴ - پانویس


 
۱. موحد ابطحی، سید محمدعلی، تاریخ آل زراره، ج۱، ص۱۶۷.    
۲. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۰۶۴.    
۳. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۹۱.    
۴. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۹۸.    
۵. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۲.    
۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۲۱۷.    
۷. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۵، ص۲۰۶۵.    
۸. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۷، ص۲۷۹.    
۹. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۳، ص۵۴.
۱۰. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۳۷.    
۱۱. ابن ابی الدنیا، عبدالله بن محمد، الاعتبار، ص۳۵.    
۱۲. اعلمی، محمدحسین، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۱۳، ص۴۳۹.
۱۳. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۱۰، ص۱۴۴۱۷.


۵ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۷۲، برگرفته از مقاله «عمر نحوی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.